Śruba jest istotnym elementem łączącym w wielu konstrukcjach budowlanych, maszynach i urządzeniach. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów i odmian śrub, które mają różnorakie zastosowanie. Dla przykładu, śruba DIN 7991, może być stosowana zarówno w motoryzacji jak i w branży remontowo budowlanej – wszędzie tam gdzie wymagane jest licowanie śruby z materiałem.
Rodzaje śrub i ich zastosowanie
Czym właściwie różnią się między sobą poszczególne rodzaje śrub? Przede wszystkim rozmiarem – najważniejsze wymiary dla śruby to jej długość i średnica trzpienia. Bardzo ważny jest również kształt łba śruby oraz kształt gniazda (jeśli śruba ma gniazdo). Ze względu na budowę można wyróżnić kilka najpopularniejszych rodzajów śrub:
- śruba z łbem sześciokątnym; jest bardzo wytrzymała i znajduje zastosowanie w konstrukcjach narażonych na duże przeciążenia
- śruba z walcem (połowę trzpienia stanowi gwint, drugą połowę – gładki walec)
- śruba z uchem; stosowana jest gdy chcemy przyczepić do niej linę, w celu holowania czy też naciągnięcia siatki
- śruba oczkowa; znajduje podobne zastosowanie jak śruba z uchem
- śruba motylkowa; wykorzystywana w łączeniach, które wymagają częstej regulacji
- śruba z łbem stożkowym (często występuje z gniazdem sześciokątnym, jak na przykład śruba DIN 7991); znajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie śruba nie może wystawać ponad płaszczyznę powierzchni, do której będzie przykręcana
- śruba z łbem walcowym (najczęściej z gniazdem imbusowym)
- śruba z łbem grzybkowym
- śruba z łbem młoteczkowym
- śruba z łbem radełkowanym
- śruba z łbem kulistym
- śruba z gniazdem (bez łba)
Mnogość różnych rodzajów śrub, ich różnorodne kształty sprawiają, że możemy dobrać odpowiednią śrubę w zależności od tego, gdzie będziemy chcieli ją zastosować.
Normy śrub
Śruby możemy również podzielić ze względu na normy jakie spełniają. Wymienimy trzy najważniejsze:
- DIN
- PN
- ISO
DIN to norma, która została wypracowana przez Niemiecki Instytut Normalizacyjny ( nazwa DIN to skrót od Deutsches Instytut fur Normung). Tego rodzaju normy spełnia na przykład śruba z łbem stożkowym z gniazdem sześciokątnym DIN 7991. PN to tzw. Polska Norma, jej wymogi zostały wypracowane w krajowych instytutach. Z kolei ISO (International Ogranization for Standarization) to norma Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej. Każda śruba, która posiada choć jedno z wymienionych oznaczeń, jest zgodna z powszechnie obowiązującymi normami.
Klasy wytrzymałości śrub
Każda śruba posiada swój próg wytrzymałości. Podstawowymi parametrami służącymi do określenia klasy wytrzymałości śruby są: wytrzymałość na rozciąganie oraz granica plastyczności materiału, z jakiego śruba jest wykonana. Na postawie tych parametrów wyznaczono 10 klas wytrzymałości śruby: 3.6, 4.6, 4.8, 5.6, 5.8, 6.8, 8.8, 9.8, 10.9 i 12.9.
Wytrzymałość śruby jest pochodną materiałów jakie wykorzystano do jej produkcji i technologii jej wytworzenia (rodzajowi obróbki cieplnej). Śruby najczęściej wykonane są ze stali węglowej, stali nierdzewnej, a także ze stali kwasoodpornej. W procesie wytwarzania poddaje się je obróbce plastycznej na zimno lub na gorąco, ewentualnie obróbce wiórowej, czy też plastyczno-wiórowej. Aby osiągnąć wysoki próg wytrzymałości, śruby poddaje się również hartowaniu.
Artykuł powstał przy współpracy z firmą Stalmut – hurtownią zaopatrującą przedsiębiorstwa w śruby, nakrętki, podkładki i inne elementy złączne.
